Υπολογιστές και αυτισμός Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης

Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης

Θέμα: «Η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ως εναλλακτικού μέσου επικοινωνίας στον αυτισμό.»

Εκπαιδευτικός Πληροφορικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Κατερίνης

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην παρούσα εργασία διαπραγματευόμαστε το ρόλο του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή στην Ειδική Αγωγή και τη χρήση του ως μέσου επικοινωνίας στον αυτισμό. Ειδικότερα, πραγματοποιήσαμε μια διδακτική προσέγγιση, στην οποία βασικός στόχος ήταν ο χειρισμός του προγράμματος του Word και η αξιοποίησή του στα μαθήματα του σχολείου. Σκοπός του μαθήματος ήταν η διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής του παραπάνω προγράμματος, στο συγκεκριμένο παιδί με αυτισμό. Η Μαρία είναι ένα αυτιστικό κορίτσι 15 χρονών που φοιτά στο ΕΕΕΕΚ Κατερίνης. Δεν μιλά καθόλου αλλά ακούει και βλέπει πολύ καλά. Είναι ιδιαίτερα εργατική και πολύ «δουλεμένη» τόσο από την οικογένεια της όσο και από την φιλόλογο του Σχολείου μας κ. Πασχαλίδου Κυριακή. Γνωρίζει επίσης να χειρίζεται τα σύμβολα ΜΑΚΑΤΟΝ.

Από την καθημερινή διδασκαλία διαπιστώσαμε ότι το παιδί έμαθε να ανοίγει τον Η/Υ, να ανοίγει το φάκελό του, και να πηγαίνει στα ανάλογα αρχεία. Στο Wοrd έμαθε να γράφει χωρίς τη βοήθειά μας τόσο με κεφαλαία όσο και με πεζά και τονισμό και μάλιστα με μεγάλη ταχύτητα πληκτρολόγησης. Έμαθε να αναγνωρίζει εικόνες και σύμβολα ΜΑΚΑΤΟΝ και να πληκτρολογεί την ονομασία τους χωρίς βοήθεια. Αυτή την περίοδο προσπαθεί να εκφράσει και να συντάξει απλές λέξεις και προτάσεις στον Η/Υ.

Τελικός στόχος της προσέγγισης είναι να επικοινωνεί η Μαρία με το περιβάλλον μέσω υπολογιστή ώστε να γίνει ο Η/Υ η φωνή της.

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Ειδική Αγωγή, Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές, αυτισμός, επικοινωνία

Στη σημερινή εποχή η τεχνολογία της επικοινωνίας και της πληροφορίας είναι παντού παρούσα: στην εργασία, στο σπίτι και φυσικά στην εκπαίδευση.

Παρά το γεγονός ότι πολλά εξαρτώνται από την προσωπικότητα του μαθητή, η τεχνολογία των πολυμέσων ανοίγει ένα νέο δρόμο για τη μάθηση με βάση την προσωπική ανακάλυψη και εμπειρία. Ο δρόμος αυτός φαίνεται ότι προσφέρει ενδιαφέρουσες και ολότελα νέες προοπτικές (Jacobs 1994). Οι παιδαγωγοί ορίζουν στην εκπαίδευση τρεις παράγοντες αλληλεπίδρασης : τα παιδιά, τους υπολογιστές και την επικοινωνία (Ράπτης και Ράπτη 2000).

Ο Η/Υ αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο, επεξεργασίας πληροφοριών, που μας δίνει τη δυνατότητα διασύνδεσης με άλλα ηλεκτρονικά δίκτυα και εποπτικά μέσα (Ο Η/Υ αποθηκεύει, οργανώνει, κάνει ανάκληση και συσχετισμό πληροφοριών).Η αλληλεπίδραση του Η/Υ με το άτομο είναι άμεση, ενεργή και βελτιώνει τη μαθησιακή διεργασία. Η χρήση του Η/Υ δημιουργεί αφ’ενός μεν ένα πλούσιο σε ερεθίσματα και πληροφορίες μαθησιακό περιβάλλον οδηγώντας τον μαθητή στη γνώση, και αφ’ετέρου δε, αποτελεί ένα πολύτιμο εκπαιδευτικό εργαλείο στα χέρια του δασκάλου.

Για τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, η χρήση του Η/Υ συμβάλλει σημαντικά στη διαδικασία της μάθησης παρέχοντας πλούσιες εκπαιδευτικές εμπειρίες και δίνοντας τη δυνατότητα πρόσβασης σε « ένα ευρύ curriculum» (HMI 1990). Οι άνθρωποι που παρουσιάζουν διανοητικές, αισθητηριακές, αντιληπτικές και κινητικές αδυναμίες, αποτελούν ένα πρόβλημα κοινωνικών θεραπευτικών, ανθρωπιστικών και παιδαγωγικών διαστάσεων. Έτσι, το διδακτικό πρόγραμμα πρέπει να εμπλουτιστεί και να εκσυγχρονιστεί με προηγμένα εκπαιδευτικά και τεχνολογικά περιβάλλοντα καθώς και με μαθησιακά και ψυχαγωγικά χαρακτηριστικά καθημερινής πρακτικής (Δανασάκη και Αφεντάκη 1997). Ο Η/Υ δίνει πολλές ευκαιρίες στα άτομα με ειδικές ικανότητες με αποτέλεσμα τα οφέλη να είναι πολλά, γιατί οι μαθητές παίρνουν στα χέρια τους την ίδια τους τη μάθηση και εργάζονται με τους δικούς τους ρυθμούς (Ράπτης και Ράπτη 2000). Τα ηλεκτρονικά εξαρτήματα και το εκπαιδευτικό λογισμικό αποκαθιστούν τις φυσικές αδυναμίες των παιδιών και βοηθούν στην πρόσβαση της πληροφορίας και επομένως στην εκπαίδευσή τους. Η τεχνολογία της πληροφορίας προσφέρει πρόσθετη υποστήριξη σε άτομα με σωματικές αναπηρίες, αφού έχει τα μέσα και τα εργαλεία, στη φυσική, γνωστική και υποστηρικτική πρόσβαση.

Στη φυσική πρόσβαση οδηγούνται τα παιδιά που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους, αλλά μπορούν να λειτουργήσουν έναν Η/Υ με το κεφάλι τους ή άλλο μέρος του σώματός τους. Το ίδιο και τα κωφά παιδιά ή τα παιδιά που δεν μπορούν να μιλήσουν. Τους δίνεται η δυνατότητα να εκπαιδευτούν και να επικοινωνήσουν. Με τη χρήση εικόνων μέσα σε γραπτά κείμενα που παρέχονται μέσω του Η/Υ, οι μαθητές που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες οδηγούνται στη γνωστική μάθηση. Επίσης οι μαθητές με δυσκολίες, έχουν υποστηρικτική βοήθεια αφού ο Η/Υ καλύπτει κάποιες αδυναμίες τους στο γράψιμο και στο διάβασμα, όπως π.χ. επεξεργασία κειμένου και αυτόματη διόρθωση ορθογραφίας. Έτσι, μαθητές με σωματικές δυσκολίες, από θεατές γίνονται συμμετέχοντες και έπειτα δημιουργοί.

Οι δυσκολίες που συχνά συναντά η εφαρμογή της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, έχουν να κάνουν με:

α) Τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να αναγνωριστεί ένα μαθησιακό πρόβλημα και με την αναποτελεσματικότητα των παραδοσιακών μέσων διδασκαλίας.

β) Την απαραίτητη γνώση του χειρισμού του Η/Υ από το δάσκαλο, ο οποίος θα αναγνωρίσει την κατάλληλη ιδιότητα της ειδικής τεχνολογίας που θα δώσει λύση στο μαθησιακό πρόβλημα του μαθητή.

Γι’ αυτό ο ρόλος του δασκάλου είναι σημαντικός. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να είναι εκπαιδευμένος στις νέες τεχνολογίες. Οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται στην Ειδική Αγωγή πρέπει:

ü να προσδιορίσουν το μέσο που επιλύει το συγκεκριμένο πρόβλημα και

ü να βρουν λύση έχοντας υπόψη το πρόβλημα και το μέσο.

Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να αντιμετωπίσουν το πολυδιάστατο πρόβλημα των ανθρώπων με αναπηρία, εφαρμόζοντας τις νέες τεχνολογίες στην Ειδική Αγωγή, σύμφωνα με τα ερευνητικά αποτελέσματα της ψυχολογίας, της παιδαγωγικής, της ιατρικής, της κοινωνιολογίας και των άλλων επιστημών.

Ο Η/Υ αποτελεί μία πολύπλευρη εκπαιδευτική πηγή που μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ποικίλους τρόπους. Όμως, η χρήση Η/Υ όπως και άλλων διδακτικών εργαλείων, έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα:

ü Ο Η/Υ είναι κατάλληλος μόνο για κάποιες διδασκαλίες

ü Δε δίνει απάντηση σε όλα τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην αίθουσα της διδασκαλίας

Τέλος ο χειρισμός και η αξιοποίησή του από το δάσκαλο, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός.

Σήμερα ο αυτισμός αναγνωρίζεται ως διάχυτη διαταραχή της ανάπτυξης με βιολογικό υπόβαθρο και από διαταραχές στην επικοινωνία και στις δεξιότητες κοινωνικής αλληλεπίδρασης (Jordan and Powell 1995). Οι μαθητές με αυτισμό καταφεύγουν σε μοναχικές δραστηριότητες και δεν ανταποκρίνονται όταν τους ζητείται να επικοινωνήσουν. Επίσης δεν αλληλοεπιδρούν με τους συμμαθητές τους, όχι γιατί δε θέλουν αλλά γιατί δεν μπορούν.

Γνωρίζουμε ότι ο αυτισμός δε θεραπεύεται, και συνοδεύει το άτομο σε όλη του τη ζωή, επηρεάζοντας την αντίληψη, τη σκέψη και τη συμπεριφορά του. Από άτομο σε άτομο παρουσιάζει διαφορετικού βαθμού σοβαρότητα και γι’ αυτό χρησιμοποιείται ο όρος «διαταραχές του αυτιστικού φάσματος». Ποικίλει η νοητική ικανότητα από άτομο σε άτομο και μπορεί να συνυπάρχει με καθυστέρηση και με σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες. Η διάγνωση μπορεί να γίνει πρώιμα γιατί ανακόπτεται η φυσιολογική εξελικτική πορεία του παιδιού και έτσι μπορούμε να παρέμβουμε έγκαιρα. Η διάγνωση στηρίζεται στους τομείς της κοινωνικοποίησης και δημιουργίας σχέσεων, στην επικοινωνία και στη σκέψη, στη μάθηση, στο παιχνίδι και στα ενδιαφέροντα του παιδιού.

Ο πρώτος στόχος που θέτει η κοινωνία του 21ου αιώνα για τη σχολική αναβάθμιση-αναδόμηση είναι η μεταστροφή της εκπαιδευτικής φιλοσοφίας ώστε η εκπαίδευση να αρχίζει με βάση τις ανάγκες του μαθητή. Αντί δηλαδή το παιδί να προσαρμόζεται σε ένα πρόγραμμα σπουδών, θα πρέπει το πρόγραμμα αυτό να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του παιδιού και να επιτελεί ένα πολύπλευρο αγκάλιασμα αυτού. Στόχος της αναδόμησης είναι να αλλάξει το περιβάλλον μάθησης. Το ζητούμενο μιας εκπαίδευσης που θα ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες κάθε παιδιού μπορεί να βρεθεί μόνο μέσα από την ευελιξία διαμόρφωσης του μαθησιακού του περιβάλλοντος. Ο Τσιάκαλος, (2001) στο άρθρο: "Κανονικό κάθε τι ανθρώπινο" αναφερόμενος στο Βιγκότσκι υποστηρίζει ότι σ' αυτόν οφείλουμε τις πολύ σημαντικές παρατηρήσεις: "Το Α και το Ω της εξέλιξης του πολιτισμού είναι η δημιουργία πλάγιων διαδρομών", καθώς και "η ολόπλευρη ανάπτυξη των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες και η συμμετοχή τους στον πολιτισμό είναι δυνατή με τη δημιουργία κατάλληλων πλάγιων διαδρομών και προσβάσεων, πέρα από εκείνες που χρησιμοποιεί η κυρίαρχη ομάδα". Την ανάγκη ανεύρεσης "πλάγιων διαδρομών" έρχονται να καλύψουν οι υπολογιστές με τις δυνατότητες που μας παρέχουν, καθώς μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο αρωγό στο δάσκαλο που θα τους εντάξει στη μαθησιακή διαδικασία.

Μέσα από τη βιβλιογραφική διερεύνηση παρατηρείται ένας σχετικά μεγάλος αριθμός ερευνητών, (Odlin & Hutchins, 1996, MacArthur, 1996, Anderson-Inman, 1999, Anderson-Inman & Knox-Quinn, 1997, Lewis & Neil, 1999, Wilkinson-Tilbrook, 1995, Thomas Mick, Hawkridge & Vincent,1992, Ντολιοπούλου, 1999, Ράπτης & Ράπτη, 2001, Σιμάτος, 1995), που συμφωνούν με το μέγεθος της θετικής προσφοράς των υπολογιστών στη μαθησιακή διαδικασία στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες.

Η Πληροφορική είναι ένας νέος τομέας εκπαίδευσης στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών της Γενικής Αγωγής. Η ανάγκη για τη διδασκαλία γνώσεων και δεξιοτήτων για τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή ως μέσο εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας των παιδιών με ειδικές ανάγκες είναι αναγνωρισμένη. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής προσφέρει τη δυνατότητα εισαγωγής του μαθητή με αυτισμό σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον που είναι προβλέψιμο και δεν περιέχει κοινωνικά ερεθίσματα. Με αυτόν τον τρόπο, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής βοηθά το μαθητή με αυτισμό να διατηρήσει την προσοχή και συγκέντρωση του σε μία δραστηριότητα. Επίσης, μπορεί να προσφέρει στους πιο ικανούς μαθητές με αυτισμό διόδους «ασφαλέστερης» γραπτής επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους που βρίσκονται πολύ μακριά τους. Όπως υποστηρίζουν οι Jordan & Powell (1997), «οποιοδήποτε άτομο με αυτισμό, είτε παιδί είτε ενήλικας, μπορεί να αισθανθεί άνετα με τους υπολογιστές και μπορεί να αναπτύξει καλή σχέση με κάποιον άλλο που δουλεύει στον υπολογιστή μαζί του» (σελ.170-171).

Τα πλεονεκτήματα του υπολογιστή μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω:

- Έχουν προβλέψιμη και «νομοταγή» «συμπεριφορά» και άρα είναι ελέγξιμες συσκευές

- Είναι ένα εκπαιδευτικό μέσο που επιδέχεται περαιτέρω βελτίωση

- Δίνουν τη δυνατότητα μη-λεκτικής ή λεκτικής έκφρασης
- Οι υπολογιστές είναι σταθεροί στη "συμπεριφορά τους". Ένα παιδί νιώθει να απειλείται λιγότερο, όταν διορθώνεται από τον υπολογιστή, απ' ότι από το δάσκαλο ή το γονέα.
- Τα προγράμματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν πολλές φορές. Μπορεί να επιτευχθεί επανάληψη της μάθησης και ενδυνάμωση της προηγούμενης μάθησης.
- Τα περισσότερα παιδιά βρίσκουν ότι είναι σχετικά εύκολο να χειριστεί κανείς τους υπολογιστές, μόλις του δοθεί η βασική βοήθεια. Φαίνεται να έχουν την "έβδομη αίσθηση" την οποία δεν κατέχουν οι προηγούμενες γενιές.
- Πολλά προγράμματα είναι πολυαισθητηριακά, δηλαδή συμπεριλαμβάνουν το οπτικό, ακουστικό και κιναισθητικό στοιχείο, απαραίτητα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων στον γλωσσικό και μαθηματικό αλφαβητισμό.
- Πολλά παιδιά ανακαλύπτουν ένα νέο κίνητρο μάθησης, όταν απογοητεύονται ή αισθάνονται ότι απειλούνται από την άμεση διδασκαλία.
- Οι απαντήσεις δίνονται άμεσα. Αυτό μπορεί να μειώσει το ποσοστό λαθών.
- Η εκμάθηση του χειρισμού του υπολογιστή ή το "φόρτωμα" προγραμμάτων μπορεί να βοηθήσει στην κατάκτηση επάλληλης σκέψης (sequential thinking).
- Πολλά παιδιά θεωρούν ευκολότερο να διαβάσουν ένα κείμενο στην οθόνη του υπολογιστή απ' ότι ένα δικό τους γραπτό κείμενο.
- Οι πληροφορίες μπορούν να τυπωθούν και να σωθούν. Τα παιδιά αισθάνονται περήφανα με την παρουσίαση των εργασιών τους.
- Οι υπολογιστές και τα προγράμματα μπορούν να προσαρμοστούν στις ατομικές ανάγκες και δυσκολίες του κάθε παιδιού. Π. χ. κατάλληλα τροποποιημένα πληκτρολόγια, ειδικοί ποντίκια, προγράμματα προσαρμοσμένα στις ατομικές ανάγκες.
- Τα διδακτικά προγράμματα προσφέρουν άμεση πληροφόρηση στο μαθητή για το αποτέλεσμα της κάθε δράσης του και θετική ενίσχυση σε κάθε σωστή απάντηση.
- Ο υπολογιστής είναι ακούραστος. Δεν αντιδρά αρνητικά όταν του ζητηθεί να επαναλάβει πληροφορίες ή δραστηριότητες.
- Ο υπολογιστής έχει τη δυνατότητα να προάγει την κοινωνική αποδοχή στα άτομα με ΜΔ, καθώς τους δίνει τη δυνατότητα να παράγουν έργο χωρίς το στίγμα της υποχώρησης (stigma of Withdrawal) και χωρίς να υπάρχει επιπρόσθετη στήριξη από το δάσκαλο στην τάξη.
- Η ιδιωτική φύση της διάδρασης ανάμεσα στον υπολογιστή και το παιδί υποβοηθάει στη δημιουργία ενός φιλικού περιβάλλοντος, στο οποίο το παιδί μπορεί να εκφραστεί αυθόρμητα, να ρισκάρει χωρίς το φόβο της γελοιοποίησης και του λάθους.

Ο υπολογιστής δεν πρέπει να χαρακτηριστεί ως πανάκεια για την επίλυση των μαθησιακών προβλημάτων. Όπως υποστηρίζουν οι Ράπτης & Ράπτη (2001), Στασινός (1987), Wilkinson-Tilbrook (1995) παράλληλα με τις πολλές δυνατότητες, ο υπολογιστής έχει και κάποιες λειτουργικές ιδιότητες που συνθέτουν το πρόβλημα των αδυναμιών του.
Τα λεκτικά μηνύματα που προσλαμβάνει κανείς από τον υπολογιστή δεν είναι παρά μονότονοι ρυθμοί (Στασινός, 1987), και έτσι δεν έχουν την ανθρώπινη αμεσότητα που χαρακτηρίζουν τα χαρακτηριστικά των ανθρώπινων σχέσεων στη φυσική τους διάσταση. Είναι μια "τεχνητή ομιλία" από την οποία λείπει η αμεσότητα και ο αυθορμητισμός, καθώς λειτουργεί χωρίς συνείδηση και συναισθηματικούς τόνους.

Δεν μπορεί να καλύψει λοιπόν την ανθρώπινη ανάγκη "ενός ζεστού χαμόγελου επιβράβευσης", ανάγκη που είναι ιδιαίτερα αυξημένη στα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, ούτε μπορεί να υποκαταστήσει την προσωπικότητα του δασκάλου.
Ένα άλλο εξίσου σημαντικό πρόβλημα είναι η επιλογή λογισμικού καθώς υπάρχουν προγράμματα που δεν προάγουν καθόλου τη διαδικασία μάθησης (Wilkinson-Tilbrook,1995, Σιμάτος,1995). Αυτή η ανάγκη μπορεί να θεωρηθεί παρόμοια με εκείνη της αγοράς καινούριων υποδημάτων. Αν, για παράδειγμα, το μέγεθος των υποδημάτων είναι μεγαλύτερο από το απαιτούμενο στο συγκεκριμένο άτομο, υπάρχει το ενδεχόμενο να πέσει. Αν είναι μικρότερο, τότε ίσως να δημιουργηθούν πληγές στα πόδια του. Το προσδιοριστικό αυτό παράδειγμα καταδεικνύει την ανάγκη της συνεχούς ενημέρωσης και παρακολούθησης από το δάσκαλο των εξελίξεων στον τομέα του εκπαιδευτικού λογισμικού καθώς επίσης και στην ανάγκη να δοκιμάζονται πρώτα τα εργαλεία και οι σχετικές εφαρμογές πριν εφαρμοστούν στα παιδιά.

Τα άτομα με αυτισμό φαίνεται να έχουν μονοτροπικά συστήματα ενδιαφέροντος: Η προσοχή τους τείνει να εστιάζει σε μεμονωμένα αντικείμενα που τα βλέπουν σαν μέσα από μια σήραγγα, απομονωμένα από το περιβάλλον πλαίσιο. Οι υπολογιστές είναι ένα ιδανικό μέσο για να μπεί κανείς σε αυτό τον κόσμο, γιατί επιτρέπουν την αλληλεπίδραση, με το να αφήνουν τους άλλους να μπουν στη σήραγγα προσοχής του ατόμου. Τα εξωτερικά γεγονότα μπορούν εύκολα να αγνοηθούν κατά την εστίαση σε μια οθόνη υπολογιστή, καθώς η περιοχή συγκέντρωσης περιορίζεται από τα όρια της οθόνης. Η μικρή περιοχή εστίασης μπορεί να εξηγήσει το γιατί τα άτομα με αυτισμό μπορούν να ανεχθούν μεγαλύτερη είσοδο ερεθισμάτων μέσω του

υπολογιστή, από αυτή που μπορούν να ανεχθούν οπουδήποτε αλλού.

Για την εκπαίδευση του μαθητή με αυτισμό είναι πιθανό να γίνουν προσαρμογές των υπολογιστών που θα χρησιμοποιηθούν. Αν και τα παιδιά αυτά συνήθως δεν παρουσιάζουν σοβαρά κινητικά προβλήματα, ωστόσο μπορεί να απαιτούνται κάποιες προσαρμογές για μερικά παιδιά: α) μείωση του ήχου, β) μείωση των στοιχείων της οθόνης, γ) οθόνη αφής, δ) «ποντίκια» μεγαλύτερα σε μέγεθος από το συνηθισμένο, ε) εξωτερικούς μεγάλους διακόπτες και στ) ρυθμίσεις στο λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή (π.χ. ο εκπαιδευτικός να μπορεί να ρυθμίσει τον υπολογιστή ώστε να μην χρειάζεται διπλό αλλά μονό «κλικ» για να ανοίγουν τα προγράμματα).

Για τη διδασκαλία χειρισμού του υπολογιστή ο εκπαιδευτικός πρέπει, όσο το δυνατόν, να χρησιμοποιήσει υλικό με ρεαλιστικό χαρακτήρα, επιλέγοντας δραστηριότητες που υλοποιούνται πρώτα στον χώρο της τάξης και μετά εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή. Αυτό θα βοηθήσει το μαθητή να κατανοήσει ότι η οθόνη του υπολογιστή και το περιεχόμενό της αφορά την απεικόνιση του πραγματικού κόσμου και όχι κάτι εξωπραγματικό.

Για την εκμάθηση της χρήσης των προγραμμάτων και των προσφερόμενων εργαλείων τους, οι οπτικοποιημένες οδηγίες με τη μορφή βιβλίου ή πίνακα που θα βρίσκονται πάντα κοντά στο μαθητή, είναι ιδιαίτερα βοηθητικές, αφού ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να τις συμβουλεύεται σε κάθε στάδιο επαφής του με τον υπολογιστή. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να σχεδιάζει κάθε φορά τις δραστηριότητες έτσι ώστε να κινούν το ενδιαφέρον του μαθητή και να τον βοηθούν να γενικεύει τις αποκτημένες γνώσεις του. Για τον σκοπό αυτό, είναι σημαντικό ο εκπαιδευτικός να δίνει περιστασιακά στο μαθητή δραστηριότητες, που να εμπεριέχουν προβληματικές καταστάσεις (Maddock, 1997).

􀂾 Τέχνασμα παρακώλυσης ενεργειών (sabotage): Για παράδειγμα, ο μαθητής που έχει γνωρίσει τα εργαλεία του ηλεκτρονικού υπολογιστή και τη λειτουργία τους, κάθεται μπροστά στον υπολογιστή, πατάει το κουμπί εκκίνησης αλλά όταν ξεκινά η λειτουργία του διαπιστώνει ότι η οθόνη εξακολουθεί να είναι σκοτεινή και δεν λειτουργεί.

􀂾 Εσκεμμένο λάθος (error): Για παράδειγμα, ο μαθητής κάθεται μπροστά στον υπολογιστή, πατάει το κουμπί εκκίνησης αλλά όταν ξεκινά η λειτουργία του διαπιστώνει ότι στη θέση του ποντικιού υπάρχει ένα αυτοκινητάκι που μπορεί να κινηθεί πάνω στο τραπέζι αλλά δεν μπορεί να κινήσει τίποτα πάνω στην οθόνη.

􀂾 Παράλειψη (omission): Για παράδειγμα, ο μαθητής ξεκινά τη λειτουργία του υπολογιστή αλλά πάνω στην επιφάνεια εργασίας δεν βλέπει κανένα εικονίδιο.

􀂾 Επιλογή (choice): Για παράδειγμα, ο μαθητής γράφει κείμενο με τον επεξεργαστή κειμένου και ο εκπαιδευτικός του ζητά να το αποθηκεύσει σε υπάρχοντα φάκελο. Στο αρχείο βρίσκει δυο διαφορετικούς φακέλους. Ο ένας γράφει το όνομα του μαθητή και ο άλλος τον τίτλο του κειμένου. Ο μαθητής καλείται να επιλέξει σε ποιον φάκελο προτιμά να τοποθετήσει στο κείμενό του.

Αξίζει να τονιστεί ότι ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να φροντίσει ώστε η ενασχόληση με τον υπολογιστή να μην μετατραπεί σε μία εμμονή. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να έχει σαφή χρονικά περιθώρια και εναλλαγή σειράς στη χρήση από άλλους μαθητές. Ακόμη, ο εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή σαν μέσο επιβράβευσης μιας επιθυμητής συμπεριφοράς των μαθητών με αυτισμό.

Συνοψίζοντας, η εξοικείωση με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή θεωρείται ένας σημαντικός τομέας εκπαίδευσης ατόμων με αυτισμό που μπορεί να αξιοποιηθεί ως ψυχαγωγική δραστηριότητα ή και προεπαγγελματική δεξιότητα.

Σε γενικές γραμμές, όλη η διεθνής βιβλιογραφία υποστηρίζει την άποψη ότι η εκπαίδευση με την βοήθεια υπολογιστή οδηγεί σε μεγαλύτερη κινητοποίηση και ενθουσιασμό των αυτιστικών μαθητών, λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και πιο αποτελεσματική εκμάθηση.

Πιο συγκεκριμένα, σε μελέτη που εξέτασε την επίδραση των υπολογιστών στην απόκτηση λεξιλογίου μικρών παιδιών με αυτισμό (Moore & Culvert, 2000), συγκρίθηκαν ένα συμπεριφοριστικό πρόγραμμα και ένα εκπαιδευτικό λογισμικό, με κριτήρια την προσοχή, την κινητοποίηση και την εκμάθηση λέξεων από τα παιδιά. Προέκυψε οτι τα παιδιά ήταν πιο προσεκτικά, πιο κινητοποιημένα και έμαθαν περισσότερες λέξεις με τον υπολογιστή. Παρόμοια μελέτη που σύγκρινε την εκμάθηση ανάγνωσης, με βιβλίο και με υπολογιστή κατέληξε στο συμπέρασμα οτι τα παιδιά με αυτισμό περνούσαν περισσότερο χρόνο διαβάζοντας το υλικό του μαθήματος και αντιδρούσαν λιγότερο στην χρήση του, όταν αυτό ήταν στον υπολογιστή (Williams et al.,2002).

Κατά την αξιολόγηση εκπαιδευτικού λογισμικού, που διδάσκει λεξιλόγιο και γραμματική με την βοήθεια επόπτη από κινούμενα γραφικά (animated tutor), προέκυψε οτι οι μαθητές πέτυχαν την μάθηση, αλλά και την γενίκευση του υλικού, καταφέρνοντας να μεταφέρουν και να χρησιμοποιήσουν αυτά που έμαθαν, από

τον υπολογιστή στο φυσικό περιβάλλον (Bosseler & Massaro, 2003).

Επίσης, δύο ακόμα μελέτες (Bernard-Opitz et al., 1990 ; Chen & Bernard-Opitz, 1993) έδειξαν αύξηση του ενθουσιασμού των μαθητών όταν το μάθημα γινόταν με την βοήθεια υπολογιστή, καθώς και θετική επίδραση στα προβλήματα συμπεριφοράς, όπως η αποφυγή της βλεμματικής επάφης και η ηχολαλία, βελτίωση στην αυθόρμητη επικοινωνία και καλύτερη εκμάθηση. Στην ίδια άποψη συναινεί και η μελέτη αξιολόγησης εκπαιδευτικού λογισμικού (Whalen et al., 2006) όπου επιπλέον παρατηρήθηκε ότι οι συμμετέχοντες με αυτισμό χρησιμοποίησαν πιο πολλές αυθόρμητες χειρονομίες και λεκτικές αιτήσεις για βοήθεια κατά την διδασκαλία με υπολογιστή, σε σχέση με την παραδοσιακή διδασκαλία.

Τέλος, σε κάποιες από τις μελέτες επισημαίνεται οτι οι υπολογιστές έχουν θετική επίδραση σε πολλούς τομείς, αλλά δεν οδηγούν σε αύξηση του ρυθμού της εκμάθησης (Chen & Bernard-Opitz, 1993) κι ότισύμφωνα με πειράματα που έγιναν σε παιδιά με βαριές μορφές αυτισμού (Russo et al., 1978) το μάθημα πραγματοποιούνταν μόνο αν ο δάσκαλος ήταν χειριστής του μηχανήματος εκμάθησης, ενώ σε κάθε άλληπερίπτωση, οι μαθητές διέκοπταν την δραστηριότητα.

Η πλειονότητα των ερευνών της παγκόσμιας βιβλιογραφίας αποσκοπεί στο να δείξει πώς επιτυγχάνεται η εκμάθηση της ανάγνωσης, της γραφής, της ορθογραφίας και της αριθμητικής μέσω υπολογιστών. Στόχος της παρούσας μελέτης δεν είναι να διαπιστώσει κατά πόσο οι υπολογιστές μπορούν να βοηθήσουν στηνδιδασκαλία των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων, αλλά να δώσει πληροφορίες για την επίδραση της χρήσης Η/Υ στα ψυχοκοινωνικά προβλήματα που συνοδεύουν την διαταραχή του αυτισμού και επηρεάζουν την εκπαιδευτική διαδικασία (π.χ. αποφυγή επικονωνίας, επιθετικότητα, εύκολη αποθάρρυνση, διαταρακτικότητα, ‘απόσυρση’ του παιδιού στον κόσμο του, ηχολαλία, στερεοτυπίες, κ.α.)

Υπάρχει μια πληθώρα ξενόγλωσσου λογισμικού ειδικευμένου στον αυτισμό:

Το TeachingPix2 CD-ROM περιλαμβάνει πάνω από 10,000 έγχρωμες εκτυπώσιμες κάρτες, ευκολες στην

κατανόηση οι οποίες δίνουν ερεθίσματα και επιταχύνουν την εκπαιδευτική διαδικασία και επικοινωνία.

Το ABA Math είναι ένα πρόγραμμα ανοιχτού λογισμικού, το οποίο βοηθάει παιδιά με αυτισμό να μάθουν αριθμητική χρησιμοποιώντας ξεχωριστές δοκιμαστικές μεθόδους.

Το Academic Communication Associates, Inc Πηγές πληροφοριών σε σχέση με το λόγο τη γλώσσα και την εκμάθηση για παιδιά και ενήλικες.

Το Accelerations Educational Software Είναι ένα αναλυτικό πακέτο γραμμένο ειδικά για ξεχωριστή εργασία με παιδιά με αυτισμό.

Η Animated Speech Corporation (ASC) παράγει προγράμματα βασισμένα σε συστήματα εκμάθησης διαλόγου.

Team Up With Timo: Team Up With Timo: Operation

Stories Vocabulary Communication

Το Autism Academy είναι λογισμικό που εκπαιδεύει δασκάλους και γονείς πως να διδάσκουν αποτελεσματικά τα παιδιά με αυτισμό.

Autism Language Program at Children's Hospital Boston.

Το Autism Language Therapies είναι ένα λογισμικό που εάν το παιδί ξέρει να διαβάζει τότε το GrammarTrainer μπορεί να το εκπαιδεύσει πώς να βάζει τις λέξεις μαζί και να συντάσσει μεγαλύτερες προτάσεις.

Developing Minds Software, Do2Learn, Elizabeth FitzRoy Support's Sensory World and Sensory Rooms, Endless Potential's "Project:Autism"

Joeschedule.com Online Autism Software Όλα σε ένα εργαλείο για την εκπαίδευση παιδιών με αυτισμό στο φάσμα των διαταραχών.

AUTISM DIAGNOSTIC GAMES CD-Rom για τη διάγνωση του αυτισμού σε παιδιά από 3-5 χρονών.

http://www.mousetrial.com/ online παιχνίδια προσαρμοσμένα στο στυλ ασκήσεων ΑΒΑ.

Το mTrial είναι ένας καλύτερος τρόπος να καταγράφουν και να παρουσιαστούν δεδομένα ΑΒΑ.

P.A.L.S. -Progressive Autism Learning System, Priory Woods School: Free Program Resources, R-E-M the educational software specialist, virtual reality (The I-C-ME, City of Life Skills (COLS), VTree Inc.’s new Virtual Reality Practicing Street Crossing), Widgit Software : Software Solutions for Special Needs.

Ενώ υπάρχει πληθώρα ξενόγλωσσου λογισμικού για τον αυτισμό στην Ελλάδα αν και φιλότιμες είναι ελάχιστες οι προσπάθειες δημιουργίας ειδικού λογισμικού.

Επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, δημιούργησαν ένα πρόγραμμα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, όπου, με τη βοήθεια πάντα του παιδαγωγού, ένα ανθρωπόμορφο είδωλο (avatar) θα εκπαιδεύει το αυτιστικό άτομο, ώστε να μπορέσει να ζήσει μια καλύτερη ζωή. Το είδωλο αυτό μπορεί να έχει και οικεία όψη, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι αυτό έχει καλύτερα αποτελέσματα.
Πρόκειται για το πρόγραμμα «Εκπαίδευση αυτιστικών ατόμων με χρήση νέων τεχνολογιών» με επιστημονικά υπεύθυνη την αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής του ΑΠΘ, Μαγδαληνή Χίτογλου-Αντωνιάδου. Το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από το ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ και υλοποιήθηκε από τη Μονάδα Ακοής - Ομιλίας (Διαταραχών Επικοινωνίας) της Ω.Ρ.Λ. κλινικής του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ και το Εργαστήριο Ιατρικής Πληροφορικής, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή, Παναγιώτη Μπαμίδη.

Στόχος του προγράμματος είναι η υποστήριξη των αυτιστικών παιδιών, των γονέων τους και των εκπαιδευτών, καθώς η χρήση του avatar συμβάλει στη βελτίωση της αναπτυξιακής διαδικασίας του αυτιστικού παιδιού στην επικοινωνία, γνωστική απόδοση, κοινωνική αλληλεπίδραση, συμπεριφορικές δεξιότητες και συμπεριφορικά προβλήματα.

Το ΕΕΕΕΚ Νέας Μάκρης συμμετείχε ως σχολείο-εταίρος μαζί με το 2ο ΕΠΑΛ Ν. Σμύρνης στο πρόγραμμα «AnimAμεΑ: Επέκταση πιλοτικού λογισμικού για ΑμεΑ. Ανάπτυξη συλλογής animation για εμπλουτισμό πιλοτικού λογισμικού, που απευθύνεται σε ΑμεΑ στο φάσμα του αυτισμού» στο πλαίσιο του έργου “Τεχνομάθεια VI” του Eπιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» του Yπουργείου Aνάπτυξης (http://2epal-nsmyrn.att.sch.gr/texnoV/texnoV.htm). Τα προγράμματα “Ευ-Δομή“ και “Υπερ-Δομή“ ήταν έργα του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. με ανάδοχο το Εργαστήριο Εικονικής Πραγματικότητας του Παιδαγωγικού Τμήματος Πρωτοβάθμιας Εκπ/σης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Τα λογισμικά υπάρχουν στην ιστοσελίδα http://earthlab.uoi.gr/hyperdomi/downloads.php.

Λογισμικό "ALEXIS": Παιχνίδια για τον υπολογιστή για παιδιά με αυτισμό!

Εξώφυλλο του CD-ROM με τον μικρό Αλέξη. Κλικ για μεγέθυνση.

Πρόκειται για μία σειρά ασκήσεων που βασίζονται στην αντίληψη χώρου, χρόνου, σχημάτων, χρωμάτων, αλλά και σε περισσότερο πολύπλοκες νοητικές λειτουργίες, όπως η σύνθεση αντίληψης - εμπειρίας (π.χ. τουλίπα = βολβός) και η ταύτιση εικόνων με τη λέξη του αντικειμένου που απεικονίζουν.

Ηλεκτρονική εκπαίδευση για άτομα με ειδικές ανάγκες

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Κοινωνία της Πληροφορίας Ανοιχτή στις Ειδικές Ανάγκες (e-ISOTIS) προωθεί τα συμφέροντα των Ατόμων Με Ειδικές Ανάγκες στο χώρο της Πληροφορικής, με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβαση τους στην εκπαίδευση, την επαγγελματική αποκατάσταση και την κοινωνική ζωή.

Υπάρχουν και μια σειρά από προγράμματα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν ένα παιδί με αυτισμό όπως είναι τα: Serban, Gcompris, scratch, Aκτίνες, Mαγικό φίλτρο, Ensinomata, AMEA 1.0, το Σπίτι μου Το Σχολείο μου αλλά δεν είναι εξειδικευμένα για τον αυτισμό.

Υπάρχει και το Εκτο! – Νους που στέλνει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στα Σχολεία αλλά αν και φτιαγμένο για αυτισμό δεν είναι ελληνικής παραγωγής.

Βασικός στόχος της παρούσας διδασκαλίας ήταν ο χειρισμός του προγράμματος του Word και η αξιοποίησή τους στα μαθήματα του σχολείου.

Τελικός στόχος να καταφέρει η Μαρία να επικοινωνεί μέσω υπολογιστή.

Η Μαρία έδειχνε ενδιαφέρον στον Η/Υ. Ξεκινήσαμε λοιπόν με βασικές λειτουργίες. Της δείξαμε διάφορες εφαρμογές του Η/Υ όπως ζωγραφική, PowerPoint, φωτογραφίες και videos που την εντυπωσίασαν. Ως υλικό για την εκπαίδευσή της χρησιμοποιήσαμε τα εκπαιδευτικά παιχνίδια Ram kid που συλλέξαμε τα τελευταία τρία χρόνια. Ξεκινήσαμε με ένα απλό παιχνίδι που χειρίζεται τα βελάκια του πληκτρολογίου. Στα πρώτα επίπεδα το πάνω και το δεξιά και στη συνέχεια και τα υπόλοιπα. Επαναλάβαμε το παιχνίδι για τρεις εβδομάδες μέχρι να έχει άψογο χειρισμό.

(Περιοδικό Ramkid Peris & Katia 3.0 βρες το μαργαριτάρι)

Στη συνέχεια έμαθε να λειτουργεί το ποντίκι με τα κατάλληλα παιχνίδια: Να μετακινεί τον κέρσορα με το ποντίκι προς έναν ορισμένο στόχο και να τον παρακολουθεί στην οθόνη. Στην αρχή με τη δική μας φυσική καθοδήγηση και στη συνέχεια μόνη της.

(Περιοδικό Ramkid Peris & Katia 3.0 το κυνήγι της πεταλούδας)

(Περιοδικό Ramkid τεύχος 12 Φεβρουάριος 2006 Μυθολογία Ο Δίας Θύμωσε)

Αρχίσαμε να γράφουμε το α πολλές φορές, να το σβήνουμε, να το γράφουμε με διάφορους χρωματισμούς, και διαφορετική γραμματοσειρά.

Να αναγνωρίζει και να χρησιμοποιεί τα γράμματα στο πληκτρολόγιο.

Καλύψαμε με ειδικά διαμορφωμένο χαρτόνι το πληκτρολόγιο και αφήσαμε να φαίνονται μόνο δυο ή τρία πλήκτρα. Στη συνέχεια δώσαμε λεκτικές εντολές ή οπτικές ενδείξεις στο μαθητή για να βρίσκει και να πατάει τα ανοιχτά πλήκτρα π.χ. «Πάτησε το Α». Προτρέψαμε τη μαθήτρια να παρακολουθήσει στην οθόνη τι συμβαίνει κάθε φορά που πατάει ένα πλήκτρο.

Ανοίξαμε ένα έγγραφο στον επεξεργαστή κειμένου. Δείξαμε στο μαθητή κάρτα με ένα γράμμα και του ζητήσαμε να βρει το κουμπί που το απεικονίζει, να το πατήσει και να κοιτάξει στην οθόνη τι συμβαίνει. Κάναμε το ίδιο με όλα τα γράμματα. Αρχικά κολλήσαμε πάνω στα πλήκτρα αυτοκόλλητα που να δείχνουν και τα μικρά και τα κεφαλαία γράμματα για να μπορεί να εντοπίζει πιο εύκολα το γράμμα που της ζητάμε.

Παίξαμε το παιχνίδι των ήχων, όπου εκφωνούσε το γράμμα ο Η/Υ και έπρεπε να το πληκτρολογήσει.

(Περιοδικό Ramkid Peris & Katia 3.0 p-I μάθε τα γράμματα)

Η διαδικασία επαναλήφθηκε πολλές φορές και σε πολλά μαθήματα ώστε να κατακτήσει τη δραστηριότητα.

Επαναλάβαμε τη δραστηριότητα με άλλο πρόγραμμα για μεγαλύτερη ποικιλία και ενδιαφέρον.

Χρησιμοποιήσαμε τα Ram Kid ώστε να ξεχωρίζει τα γράμματα μέσα στις λέξεις. Κάνε κλικ στη λέξη που περιέχει το γράμμα: Στο πρόγραμμα αυτό καλείται ο χρήστης να επιλέγει την λέξη ή τις λέξεις που περιέχουν το γράμμα που προτείνει.

Επαναλάβαμε παρόμοια δραστηριότητα μόνο που τώρα έπρεπε μέσα στις λέξεις να εντοπίζει συλλαβές και όχι γράμματα.

Αφού μάθαμε τα φωνήεντα αρχίσαμε με την ολική μέθοδο, πρώτα με δισύλλαβες λέξεις, σύμφωνο -φωνήεν – σύμφωνο – φωνήεν (π.χ. μαμά, κότα, μέλι, γάλα κλπ.) και έπειτα με τρισύλλαβες λέξεις. Χρησιμοποιήσαμε τα Ram Kid ώστε να ξεχωρίζει τις συλλαβές μέσα στις λέξεις.

Εκτυπώσαμε κείμενο με κεφαλαία γράμματα, μεγάλους χαρακτήρες και με μεγάλο διάστιχο και με μεγάλη βοήθεια ξεκινήσαμε να γράφουμε στο word αφού πρώτα δοκιμάσαμε για πολύ ώρα τους χαρακτήρες στο πληκτρολόγιο. Ξεκίνησε να γράφει στο ειδικό πληκτρολόγιο που διέθετε το εργαστήριο με μεγάλα πλήκτρα. Αφού δουλέψαμε σε κείμενα πολύ καιρό έμαθε να ακολουθεί με το δάκτυλό της την πληκτρολόγηση στο χαρτί και να μην μπερδεύει τις σειρές. Στη συνέχεια έμαθε την αντιστοίχηση πεζών-κεφαλαίων με ειδικό πρόγραμμα του Ram Kid.

Στο πρόγραμμα αυτό ο χρήστης καλείται να επιλέξει με το ποντίκι το πεζό και κεφαλαίο σύμβολο του κάθε γράμματος του ανακατεμένου αλφάβητου. Με τη κάθε σωστή επιλογή ο συνδυασμός εξαφανίζεται. Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται όταν γίνουν όλοι οι σωστοί συνδυασμοί. Σε περίπτωση λανθασμένης επιλογής ο χρήστης προειδοποιείται με ηχητικό σήμα.

Μάθαμε τον τονισμό: Με το πρόγραμμα αυτό ο χρήστης καλείται να τοποθετήσει με το ποντίκι στη σωστή συλλαβή τον τόνο. Σε περίπτωση λανθασμένης επιλογής ακολουθεί ηχητικό σήμα.

Έμαθε να λειτουργεί ανεξάρτητα μέσα στις προτάσεις και να αναγνωρίζει το νόημα των προτάσεων. Συμπληρώνει τα κενά γράμματα στη λέξη:

Έγραψε κείμενα ως παιχνίδι με αυτόματη διόρθωση από τον Η/Υ. Στο πρόγραμμα αυτό ο χρήστης καλείται να πληκτρολογήσει το κείμενο που του δίνεται. Όταν ολοκληρώσει, σε περίπτωση λανθασμένης πληκτρολόγησης το πρόγραμμα πάει το κέρσορα στο σημείο του λάθους. Με επιτυχή ολοκλήρωση προχωρά στην επόμενη πρόταση. Στο τέλος της δραστηριότητας εμφανίζει τον αριθμό των λαθών και το συνολικό χρόνο πληκτρολόγησης.

Εκτυπώσαμε τυπικά κείμενα από βιβλία για πληκτρολόγηση και ανταποκρίθηκε τέλεια. Γράφει χωρίς κανένα λάθος, είναι πολύ προσεκτική και ταχύτατη. Σε μια διδακτική ώρα μπορεί να γράψει κείμενο 12 στιγμών μιας σελίδας. Μπερδέψαμε τα γράμματα και τα ξεχώριζε.

Στη συνέχεια έμαθε να πληκτρολογεί τις ονομασίες από σύμβολα ΜΑΚΑΤΟΝ και εικόνων από τον Η/Υ.

Στο πρόγραμμα αυτό εμφανίζεται μια εικόνα και ο χρήστης πρέπει να την ονοματίσει. Στο τέλος σου εμφανίζει τον αριθμό των προσπαθειών, τις επιτυχίες που είχε και το ποσοστό %.

Τέλος έμαθε να παίρνει πρωτοβουλίες και να επιλέγει μόνη της τι θα γράψει. Βέβαια αυτή είναι μια δεξιότητα που την «δουλεύουμε» ακόμα.

Η ποιοτική ανέλιξη του παιδιού με αυτισμό είναι δυνατόν να προωθηθεί, σε σημαντικό βαθμό, με τη χρήση των υπολογιστών.
Η μορφή και το μέγεθος της συμβολής των υπολογιστών στο πολύπτυχο έργο της εκπαίδευσης αυτών των παιδιών, όπως άλλωστε συμβαίνει και με την εκπαίδευση των τυπικών παιδιών, εξαρτάται κατά το πλείστον από παράγοντες που είναι δυνατόν να ελεγχθούν από τον άνθρωπο.

Η συνδρομή των υπολογιστών στη μαθησιακή διαδικασία δεν πρέπει, με κανένα τρόπο, να θεωρηθεί ως πανάκεια στην επίλυση των προβλημάτων και ούτε φυσικά μπορεί να υποκαταστήσει, σε ισότιμη βάση, τις φυσικές επικοινωνιακές σχέσεις με το κοινωνικό περίγυρο.

Οι βιβλιογραφικές πηγές στην ελληνική που αφορούν την χρήση και συνεισφορά των υπολογιστών στα σχολεία της Γενικής Εκπαίδευσης είναι λίγες σε σχέση με τη διεθνή βιβλιογραφία. Οι αντίστοιχες βιβλιογραφικές αναφορές δε στον ειδικό εκπαιδευτικό χώρο είναι ελάχιστες.

Είναι προφανές ότι η Πληροφορική και η Ειδική Αγωγή τώρα κάνουν τα πρώτα τους κοινά βήματα στην Ελλάδα και δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία που να μας δίνουν πληροφορίες για τα αποτελέσματα αυτής της συνεργασίας. Χρειάζονται περισσότερες έρευνες γύρω από τα εκπαιδευτικά λογισμικά και περισσότερες και πιο αξιόπιστες αξιολογήσεις αυτών, ώστε να μπορέσουμε να μιλήσουμε για ουσιαστική συμβολή της στην εκπαίδευση των ατόμων με αυτισμό, όμως τα πρώτα στοιχεία είναι πολύ ενθαρρυντικά. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για νέα λογισμικά ειδικά προσαρμοσμένα για μαθητές με αυτισμό, σχεδιασμένα με τη συνεργασία ψυχολόγων, εργοθεραπευτών, λογοθεραπευτών κ.λ.π.

Για να έχουμε θετικά αποτελέσματα απαιτείται χρόνος και μεθοδική έρευνα προκειμένου όχι μόνο να καταλήξουμε σε πιο ασφαλή συμπεράσματα αλλά και για να μπορούν να σχεδιαστούν να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν οι ειδικές αυτές τεχνολογίες και μέθοδοι τόσο στον αυτισμό όσο και στους άλλους μαθητές με ειδικές ανάγκες.

Πιστεύουμε πως η συνεργασία των Πανεπιστημίων με όλους τους εκπαιδευτικούς και ιδιαίτερα με τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται στα Ειδικά σχολεία και τις τάξεις Ένταξης, θα φέρει θετικά αποτελέσματα στο μέλλον. Γιατί, μέσα από την επιστημονική έρευνα θα αναδειχθούν οι προβληματισμοί και οι εμπειρίες που θα οδηγήσουν σε νέες μεθόδους και εφαρμογές για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Kathleen Ann Quill. (2005) Διδάσκοντας αυτιστικά παιδιά. Τρόποι για να αναπτύξετε την επικοινωνία και την κοινωνικότητα. Εκδοτικός Οίκος: ΕΛΛΗΝ

Ράπτης, Α & Ράπτη, Α. (2001). Μάθηση και διδασκαλία στην εποχή της πληροφορικής: Ολική προσέγγιση Αμ τόμος, Αθήνα .

Νikolas W. Jahkowski ahd Lucieh Hahseh, (1992) The contours of multimedia: Receht technological, theoretical and empirical Developments, Academia Research Monograph 19, University of Luton.

Anderson-Inman, L. (1999). Computer-Based Solutions for Secondary Students with Learning Disabilities.

Bernard-Opitz, V., Ross, K., & Tuttas, M. L., (1990). Computer assisted instruction for children with autism.

Bernard-Opitz, V., Sriram, N. & Nakhoda-Sapuan, S. (2001). Enhancing social problem solving in children with autism and normal children with computer-assisted instruction. Journal of Autism and Developmental Disorder..

Bosseler, A. & Massaro, D. W., (2003). Development and evaluation of a computer-animated tutor for vocabulary and language learning in children with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders, 33, 653-672.

Chen, S.H. & Bernard-Opitz, V. (1993). Comparison of personal and computer-assisted instruction for children with autism. Mental Retardation, 31(6), 368-376.

1ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο «Ένταξη και Χρήση των ΤΠΕ στην Εκπαιδευτική Διαδικασία»

Emmons, J. (2008, June 8). Exploring the Use of Computer Assisted Instruction with Autistic Students.

Moore M., & Calvert S. (2000). Brief Report: vocabulary acquisition for children with autism: teacher or computer instruction. Journal of Autism Developmental Disorder.

Russo, D.C., Koegel, R.L., & Lovaas O.I. (1978). A comparison of human and automated instruction of autistic children. Abnormal Child Phycology.

Whalen, C., Liden, L., Ingersoll, B., Dallaire, E., & Liden, S. (2006). Behavioral Improvements associated with computer-assisted instruction for children with developmental disabilities. The Journal of Speech-Language Pathology and Applied Behavior Analysis.

Williams, C., Wright, B., Callaghan, G., Coughlan, B. (2002). Do children with autism learn to read morereadily by computer assisted instruction or traditional book methods?: A pilot study.

Στασινός, Δ.(1989). Κομπιούτερς και Ειδική Αγωγή.

Πρακτικά 3^ου Συνέδριου ΤΠΕ στην Εκπαίδευση. Ρόδος. Ρισβάς Θάνος.

ABC CD	Math Master	Sound Beginnings
Birthday Party	Musical Leaps and Bounds	Sound Beginnings 2
Bucket and Spade	Percy's Money Box	Sound Stories
Charlie Chimp	Percy's Thinking Skills	Sound Readers
Dada DaVinci	Preschool Playtime	Speaking for Myself
Fun With Feelings	Problem Solvers	Speedy Keys
Jemima	Reader Rabbit	What's the Time Mr. Wolf?
Kidspiration	Safety Tots
Leaps and Bounds	Smart Alex
Leaps and Bounds Switch	Sound Activities

ΠΕΡΙΛΗΨΗ